Spelen is leren

In de vakantie is er geen school of studie. Dat wil echter niet zeggen dat er niets geleerd wordt. Leren doe je altijd en overal.
Vakantie is voor mij de periode om even alles los te laten en minder achter de computer te kruipen. Ik ga lekker in onze groenten-, fruit- en kruidentuin aan de slag. In de tuin ben ik afhankelijk van de plaatselijke weersomstandigheden. Dat vergt ieder jaar weer aanpassingen en het geeft ook ieder jaar weer nieuwe inzichten. Ik neem de tijd om goed te kijken, ik houd een logboek bij met alles wat er goed gaat en wat niet en vooral ook waarom. Verder raadpleeg ik mijn boeken op zoek naar tips en ideeën.
Ik leer er weer veel van!

Leren van spelen

Leren is niet afhankelijk van schoolse situaties. Vorige zomer schreef ik dat je lekker veel kunt leren in de vakantie. Loslaten betekent ook dat je ruimte hebt om even echt iets anders te doen, of juist helemaal niets, waardoor je weer kunt opladen voor een nieuw schooljaar. Het spreekwoord rust roest gaat echt niet altijd op.

In de vakantie mag je de natuur in en ‘spelen’. Het belang daarvan lijkt weer meer in de belangstelling te komen, nadat het jaren is weggeduwd. Je hoort steeds vaker dat kinderen de kans moeten krijgen om zich spelenderwijs en in eigen tempo te ontwikkelen.

Ruimtelijk inzicht

Amerikaanse onderzoekers stellen na longitudinaal onderzoek dat ruimtelijk inzicht bij jongeren positief werkt op de creativiteit en vindingrijkheid in hun latere leven. Jelle Jolles, directeur van Centrum Brein & Leren twitterde een paar dagen geleden: “Ruimtelijk inzicht verbetert de schoolse functies. Train ze, van peuter tot volwassene. Manipuleren van 3D objecten, waarnemen. Laat bewegen.” En even later: “Peuter moet bewegen: waarnemen, motoriek, relaties leggen, coördinatie. Alle zintuigen, taal, 3D. Herhalingen. Spel!”.
Ruimtelijk inzicht profiteert van het spelen in de vakantie. Klimmen op een klimrek of in een klimboom, van de glijbaan af in een zwembad, op omgevallen boomstammen je evenwicht bewaren, een helling afrollen en er weer tegen op klimmen, een speurtocht met routekaart lopen, balspellen en bij minder stralend weer bouwen met lego of van kartonnen dozen iets in elkaar zetten, het helpt allemaal. Op de website Spelen moet vind je veel informatie over de relatie tussen de motoriek en cognitieve vaardigheden.
‘Word spelenderwijs!’ is het thema van de Week van de Opvoeding in oktober 2013, waarbij gesteld wordt dat de wereld spelenderwijs ontdekt moet worden, dat spelen zorgt voor leren, creativiteit en plezier en dat samen spelen de sociale ontwikkeling ten goede komt. Spelen is leren! Daarbij sluit de Kinderboekenweek (ook in oktober) met als thema ‘Sport en Spel’ heel mooi aan.

Naar buiten

Buiten, in de natuur bezig zijn en spelen is niet alleen voor kinderen, maar ook voor jongeren en volwassenen van belang. High school leerling Rachel Needham uit Virginia blogt High schoolers need nature too. Zij pleit ervoor om dagelijks 30 minuten buiten te zijn. “To notice when we’re stressed and simply to go outside, listen to the clouds, feel the sun (or the rain), and come back to ourselves.”

Natuurlijke nieuwsgierigheid

De natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen en jongeren moet geprikkeld worden, omdat dat de ontwikkeling bevordert. Het was afgelopen mei een thema van het tweede jaarcongres ‘Leve het jonge kind’. Jonge kinderen zijn van nature heel speels en nieuwsgierig dus als je inzet op het vasthouden daarvan, kom je een heel eind. Ons schoolsysteem is helaas nog lang niet genoeg gericht op het vasthouden en stimuleren van die drang tot ontdekken, experimenteren, ervaren en daarvan leren. Bij kinderen zie je de nieuwsgierigheid zeker (en misschien nog wel meer) buiten school, wanneer ze zelf mogen beslissen wat ze willen doen, alleen of met vriendjes, binnen of buiten, bij de sportvereniging of hobbyclub en … in de vakantie.