Wat is kruidenthee?

Naar aanleiding van de griep-blog die ik vorige maand schreef, kreeg ik vragen over kruidenthee: Wat is nou kruidenthee en welke kruiden zijn geschikt?

Thee neemt de laatste tijd een grote vlucht: je kent vast wel de high tea met alle lekkernijen erbij, en de pepermuntthee als afsluiting van een (Oosterse) maaltijd (omdat het de spijsvertering bevordert, dus als digestief) of verse muntthee, ’s zomers op het terras. Thee wordt ook steeds vaker gedronken bij het diner in plaats van wijn, waarbij soms een heuse theesommelier de lekkerste spijs-theecombinaties voor je uitzoekt. Overdag drink je het omdat het je dorst lest, omdat het verkoeling brengt in de zomer (ja, ook warme thee) en in de winter omdat het verwarmt. Uiteraard is dat afhankelijk van de theesoort of de kruiden die je gebruikt. Maar:

Wat is eigenlijk kruidenthee?

Maak ik kruidenthee op dezelfde manier als ‘gewone’ thee?
Kan ik dan ook een zakje van een meer of minder bekend merk gebruiken?
Hoe lang moet kruidenthee trekken?
Kan ik beter kruidenthee drinken dan ‘gewone’ thee?
Mag ik suiker in de kruidenthee doen?
Welke kruiden kan ik het beste kiezen?

Waarom drink je thee?

Mijn tegenvraag is: waarom drink je thee? Omdat het lekker is? Kies dan gewoon wat je lekker vindt. Omdat het gezellig is? Geniet van die gezelligheid met een heerlijke kop thee. Een mooie mengeling van kruiden en bloemen in een glazen theepot doet het dan perfect. Omdat het een werking heeft waar je graag gebruik van wilt maken? Kies daarvoor bewust de kruiden, laat je daarover adviseren of laat een kruidenmengsel voor je samenstellen. Een combinatie van kruiden werkt vaak nog beter dan een enkel kruid maar raadpleeg daarvoor een herborist om er zeker van te zijn dat de kruiden elkaars werking niet opheffen.

Zwarte, witte en groene thee komen van de theeplant, Camellia sinensis, die op grote plantages in Zuidoost-Azië groeit. Kruidenthee maak je van geurende kruiden. Alle kruiden die je gebruikt, hebben een smaak, een geur en een werking. En ook al is het niet je hoofddoel, je krijgt altijd wat mee van de werking van de kruiden. Maar als je voor de werking gaat, is dit het zetproces:

Thee zetten

Gebruik losse, gedroogde kruiden. In gedroogde kruiden is de concentratie van werkzame stoffen hoger dan in verse kruiden die veel vocht bevatten. Door het fijn maken gaat een deel van de inhoudsstoffen verloren, dus koop kruiden zo grof mogelijk of zaai zelf in grote potten of in de tuin en laat die kruiden drogen op een goed geventileerde plaats, uit de zon. Bewaar gedroogde kruiden koel en donker in papier of glas en verkruimel de benodigde hoeveelheid net voor gebruik. Op die manier behoud je de werkzame stoffen het best.
Breng water aan de kook en laat dat heel even staan om iets af te koelen. Tere kruiden kunnen niet goed tegen echt kokend water dus laat even afkoelen tot 85 of 90 graden. Echt kokend water beïnvloedt de smaak van de thee ook negatief. Dat merk je heel goed bij groene thee: die wordt bitter. Schenk het water in een schone theepot of een groot glas met per glas een theelepel kruid. Dek het af om de geur en de werkzame stoffen niet te laten ontsnappen en laat het 7 tot 10 minuten trekken.
Zoeten mag in veel gevallen, maar gebruik in plaats van suiker dan liever honing, gedroogd fruit, zoethout (niet gebruiken bij hoge bloeddruk, zwangerschap en nierproblemen) of stevia. Sommige kruiden hebben een bittere smaak. Die smaak verdwijnt niet door te zoeten, de bitterheid wordt wel minder wanneer je de thee lauw drinkt.

Gebruik

Kruidenthee kun je veelzijdig inzetten. Afhankelijk van de gebruikte kruiden, werkt het bloedzuiverend, verwarmend, oppeppend, koortsverlagend, ontspannend, krampstillend, spijsverteringsbevorderend, slaapverwekkend, vochtafdrijvend, hoeststillend, slijmoplossend,…… te veel om hier allemaal te behandelen. Ook in onderwijssituaties kan kruidenthee ondersteunen, bijvoorbeeld om:
rust te geven: lavendel (de bloemetjes) of slaapmutsje (het blad met de bloem)
(spannings)hoofdpijn te verminderen: moederkruid (het blad)
concentratie te bevorderen: rozemarijn (het blad)
stress tegen te gaan: basilicum (het blad) of kamille (de bloemetjes).

Drink twee of drie kopjes per dag, tussen de maaltijden door. Gebruik een bepaald kruid niet langer dan 4 tot 6 weken achter elkaar. Stop er dan twee weken mee en wissel af met een ander kruid of mengsel. Afwisseling zorgt ervoor dat je lichaam niet gewend raakt aan bepaalde werkzame stoffen en houdt daardoor de werking van de kruiden beter in stand. Bovendien geldt als variant op het bekende spreekwoord: ‘Afwisseling van drank doet drinken’.

Foto: ‘Herbal tea mix’ by Joelle Nebbe-Mornod on Flickr